Jak zmniejszyć ilość wypadków przy pracy w dużej firmie: nieprawidłowe zachowania pracowników jako kluczowy czynnik wypadków przy pracy

Źródło: Mateusz Cudnik

W pierwszym kwartale 2024 roku, 15 433 osoby zostały poszkodowane w wypadkach przy pracy. Liczba poszkodowanych wzrosła o 7,9% w porównaniu do tego samego okresu w roku poprzednim. Jak podaje GUS, w aż 41,7% wypadków przy pracy przyczyną były nieprawidłowe zachowania pracowników.

To znaczący problem, który zasługuje na szczegółową analizę, ponieważ statystyka wskazuje na krytyczną potrzebę zrozumienia, dlaczego pracownicy zachowują się niebezpiecznie i jak można temu zapobiec.

W niniejszym artykule przyjrzymy się najczęstszym przyczynom nieprawidłowych zachowań pracowników, opiszemy, jakie to są zachowania oraz przedstawimy sposoby ich eliminacji. Skupimy się także na roli zaangażowania pracowników w poprawę bezpieczeństwa pracy oraz wykorzystaniu nowoczesnych narzędzi wspomagających budowanie zaangażowania.

Nieprawidłowe zachowania pracowników – przykłady

Wśród najczęstszych nieprawidłowych zachowań pracowników można wymienić:

1. Nieprzestrzeganie zasad BHP: Ignorowanie obowiązujących procedur i przepisów bezpieczeństwa, takich jak praca bez uprzedniego sprawdzenia stanu technicznego urządzeń czy brak stosowania wdrożonych w firmie procedur, jak np. lockout/tagout.
2. Brak stosowania środków ochrony indywidualnej: Niezakładanie hełmów ochronnych, rękawic, okularów ochronnych itp. Nawet jeśli są one dostępne, pracownicy mogą nie używać ich regularnie z powodu niewygody lub lekceważenia zagrożeń, albo braku wiedzy o tym, w jaki sposób powinny być używane.
3. Niewłaściwe korzystanie z narzędzi i maszyn: Używanie urządzeń niezgodnie z instrukcją lub bez odpowiednich kwalifikacji, co może prowadzić do poważnych wypadków, takich jak amputacje czy urazy kręgosłupa.
4. Nieutrzymywanie porządku w miejscu pracy: Bałagan i nieład mogą prowadzić do potknięć, poślizgnięć i innych wypadków. Nieuporządkowane narzędzia, materiały pozostawione na podłodze czy przewody elektryczne mogą stanowić poważne zagrożenie.
5. Lekceważenie sygnałów ostrzegawczych: Ignorowanie alarmów, znaków ostrzegawczych i innych sygnałów bezpieczeństwa.
6. Brak zgłaszania zagrożeń i niebezpiecznych zdarzeń: Niezgłaszanie zauważonych zagrożeń, wypadków przy pracy albo zdarzeń potencjalnie wypadkowych pomimo wiedzy, że takie wystąpiły.

Dlaczego pracownicy powodują wypadki przy pracy?

Nieprawidłowe zachowania pracowników mogą wynikać z różnych przyczyn. Wśród najczęściej spotykanych możemy wyróżnić:

1. Brak świadomości i wiedzy o zagrożeniach: Pracownicy często nie są świadomi potencjalnych zagrożeń związanych z wykonywanymi czynnościami. Brak wystarczającej wiedzy i zrozumienia tego, jakie konsekwencje mogą mieć pewne ich działania lub zaniedbania, prowadzi do większego ryzyka wypadków. Dlatego ważne jest, aby edukacja w zakresie bezpieczeństwa była stałym elementem kultury organizacyjnej firmy.
2. Niewłaściwe lub niewystarczające szkolenia: Brak odpowiedniego szkolenia lub nieaktualne szkolenia BHP mogą prowadzić do nieprawidłowych zachowań. Często pracownicy, którzy nie przeszli odpowiednich szkoleń lub nie otrzymują regularnych aktualizacji w zakresie zasad BHP, nie są w stanie prawidłowo ocenić ryzyka związanego z ich pracą.
3. Presja czasu: Presja ze strony przełożonych lub samych pracowników na szybkie wykonanie zadań może skłonić do pomijania zasad bezpieczeństwa. W sytuacjach, gdy terminy gonią, pracownicy mogą czuć się zmuszeni do rezygnacji z pewnych procedur bezpieczeństwa, co zwiększa ryzyko wypadków.
4. Rutyna i rutynowe ignorowanie zasad: Wieloletnie wykonywanie tych samych zadań może prowadzić do lekceważenia procedur bezpieczeństwa. Pracownicy, którzy rutynowo wykonują te same czynności, mogą stać się zbyt pewni siebie i zaczynać ignorować zasady BHP, wierząc, że “im się nic nie stanie, przecież pracują tak już wiele lat i nigdy nic się nie stało”.
5. Niewłaściwe wyposażenie: Brak odpowiedniego sprzętu ochronnego lub narzędzi może skłonić pracowników do nieprawidłowego postępowania. Kiedy pracownicy nie mają dostępu do właściwych narzędzi lub sprzętu ochronnego, mogą podejmować ryzykowne decyzje, próbując obejść te braki. Także brak odpowiedniej wiedzy lub umiejętności w obsłudze sprzętu może prowadzić do poważnych urazów.
6. Brak zaangażowania: Pracownicy mogą nie być zmotywowani do przestrzegania zasad BHP, jeśli nie widzą w tym bezpośrednich korzyści dla siebie lub nie czują się odpowiedzialni za bezpieczeństwo w miejscu pracy.
7. Zmęczenie i stres: Pracownicy pod wpływem zmęczenia lub stresu są bardziej podatni na błędy i wypadki przy pracy.

Jak zredukować nieprawidłowe zachowania pracowników

Aby zredukować liczbę nieprawidłowych zachowań i w efekcie zmniejszyć ilość wypadków przy pracy, zawsze należy zastanowić się, w czym leży przyczyna niebezpiecznych zachowań. Przyczyn możemy szukać posiłkując się różnymi metodami badania wypadków przy pracy i analizy zdarzeń, np. metodą 5-WHY.

Warto także wdrożyć kilka kluczowych strategii:

1. Regularne szkolenia BHP uwzględniające aktualne tematy: Zapewnienie, że wszyscy pracownicy regularnie uczestniczą w obowiązkowych szkoleniach BHP i są na bieżąco z najnowszymi procedurami i przepisami. Może to obejmować nie tylko szkolenia teoretyczne, ale także praktyczne warsztaty, które pozwolą pracownikom na bezpośrednie zastosowanie zdobytej wiedzy w realnych sytuacjach.
2. Zwiększenie świadomości zagrożeń poprzez kampanie edukacyjne: Regularne kampanie informacyjne i szkolenia zwiększające świadomość pracowników na temat potencjalnych zagrożeń. Przykładem może być organizowanie tygodni bezpieczeństwa, gdzie pracownicy są angażowani w różne aktywności promujące BHP, takie jak quizy, warsztaty czy pokazy sprzętu ochronnego.
3. Zmniejszenie presji czasowej: Realistyczne planowanie i zarządzanie czasem pracy, aby pracownicy nie czuli się zmuszeni do pomijania zasad bezpieczeństwa. Pracodawcy mogą wprowadzać bardziej elastyczne harmonogramy i dbać o to, aby zadania były rozłożone równomiernie na poszczególnych pracowników, unikając sytuacji, w których pracownicy są przeciążeni pracą.
4. Monitorowanie i egzekwowanie przestrzegania zasad: Regularne kontrole i audyty BHP, a także egzekwowanie przestrzegania procedur BHP. Wdrażanie systemów monitoringu, takich jak kamery w kluczowych miejscach oraz przeprowadzanie niezapowiedzianych kontroli może skutecznie zniechęcać pracowników do nieprawidłowych zachowań.
5. Promowanie kultury bezpieczeństwa: Tworzenie środowiska pracy, w którym bezpieczeństwo jest priorytetem, może powodować, że pracownicy pracują rozważniej i bezpieczniej, a w efekcie znacząco zmniejszyć liczbę wypadków przy pracy.
6. Zaangażowanie pracowników w tworzenie bezpiecznego środowiska pracy: Angażowanie pracowników w identyfikację zagrożeń i proponowanie rozwiązań poprawiających bezpieczeństwo. Pracownicy powinni mieć możliwość zgłaszania swoich uwag i pomysłów na forum, np. poprzez system zgłaszania sugestii dostępny online czy spotkania zespołów ds. BHP.

Rola zaangażowania pracowników w poprawę bezpieczeństwa

Zaangażowanie pracowników w procesy związane z BHP jest kluczowe dla budowania kultury bezpieczeństwa i poprawy bezpieczeństwa w miejscu pracy. Pracownicy, którzy są aktywnie zaangażowani w procesy BHP, lepiej rozumieją znaczenie zasad i procedur bezpieczeństwa oraz czują się bardziej odpowiedzialni za ich przestrzeganie. Dodatkowo, gdy pracownicy czują, że ich opinie i sugestie są brane pod uwagę, są bardziej skłonni do przestrzegania zasad i angażowania się w tworzenie bezpiecznego środowiska pracy.

Oto kilka powodów, dlaczego warto angażować pracowników:

• Lepsze zrozumienie problemów: Pracownicy, którzy są częścią procesu tworzenia polityk BHP, lepiej rozumieją, dlaczego pewne procedury są konieczne.
• Większa akceptacja procedur: Pracownicy bardziej akceptują procedury, w których tworzeniu brali udział.
• Lepsza identyfikacja zagrożeń i skuteczniejsze sposoby przeciwdziałania im:Pracownicy są na pierwszej linii i mogą szybko zauważyć potencjalne zagrożenia, a ponieważ stykają się z nimi na co dzień, ich spostrzeżenia mogą prowadzić do bardziej efektywnych rozwiązań dotyczących przeciwdziałania tym zagrożeniom.
• Zwiększona motywacja: Pracownicy, którzy czują, że mają wpływ na swoje środowisko pracy, są bardziej zmotywowani do przestrzegania zasad.

Zaangażowanie pracowników można zwiększyć np. poprzez:

1. Tworzenie zespołów i grup roboczych ds. BHP, konsultacje i udział w podejmowaniu decyzji dot. BHP: Włączenie pracowników do zespołów ds. bezpieczeństwa, które regularnie spotykają się w celu omówienia bieżących kwestii związanych z BHP. Przykładowo, comiesięczne spotkania, na których omawiane są ostatnie incydenty, możliwe zagrożenia i propozycje poprawy, pracownicy mogą zgłaszać swoje uwagi i sugestie dotyczące bezpieczeństwa. Pozwala to pracownikom na bezpośrednie angażowanie się w identyfikację i rozwiązywanie problemów związanych z bezpieczeństwem. Dzięki temu pracownicy mogą aktywnie uczestniczyć w tworzeniu polityki bezpieczeństwa i wprowadzać swoje pomysły w życie.
2. System nagród i wyróżnień: Docenianie i nagradzanie pracowników za ich wkład w poprawę bezpieczeństwa. Może to być forma finansowa, jak premie, ale również nagrody rzeczowe, certyfikaty uznania czy publiczne wyróżnienia na firmowych zebraniach.
3. Szkolenia z praktycznych aspektów BHP: Szkolenia praktyczne, które pozwalają pracownikom lepiej zrozumieć i zastosować zasady bezpieczeństwa w codziennej pracy. Warsztaty z symulacjami rzeczywistych sytuacji zagrożenia mogą być szczególnie skuteczne w budowaniu świadomości i umiejętności radzenia sobie z niebezpieczeństwami.
4. Wyposażenie pracowników w łatwo dostępne narzędzia: Dając pracownikom dostęp do nowoczesnych narzędzi wspomagających, takich jak np. aplikacje BHP, zapewnimy im możliwość łatwego i szybkiego zgłaszania zagrożeń w miejscach pracy lub raportowania zdarzeń potencjalnie wypadkowych. Szczególnie przydatne są aplikacje BHP dostępne online z poziomu smartfona, którego każdy pracownik może mieć w kieszeni.

Wpływ oprogramowania bhp na budowanie kultury bezpieczeństwa

Oprogramowanie BHP, dostępne z poziomu smartfona, może znacząco poprawić bezpieczeństwo pracowników. Takie rozwiązania mają ogromny wpływ na budowanie kultury bezpieczeństwa w firmach.

Najlepsze oprogramowanie BHP zapewnia:

1. Raportowanie zagrożeń w czasie rzeczywistym: Możliwość zgłaszania zagrożeń i incydentów bezpośrednio przez aplikację, co pozwala na szybką reakcję i eliminację zagrożeń. Pracownicy mogą natychmiast przesłać zdjęcia zagrożeń oraz ich opisy i lokalizację, co przyspiesza proces ich usuwania. Dzięki gromadzeniu danych w jednym miejscu oraz kompleksowemu zarządzaniu działaniami naprawczymi i zapobiegawczymi, proces analizy i usuwania zagrożeń jest dużo łatwiejszy i szybszy.
2. Automatyzacja procesów: HSEnet automatycznie generuje i zarządza dokumentacją powypadkową, co znacznie ułatwia i przyspiesza procedury związane z wypadkami przy pracy. Automatyczne tworzenie dokumentacji i raportów zmniejsza także ryzyko wystąpienia błędów.
3. Personalizowane przypomnienia i alerty: Aplikacja może wysyłać przypomnienia o terminach szkoleń, przeglądach sprzętu itp., co pomaga w utrzymaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa. Przypomnienia mogą być dostosowane do indywidualnych potrzeb, co zwiększa ich skuteczność.
4. Łatwy dostęp do informacji Pracownicy mają natychmiastowy dostęp do najnowszych procedur, instrukcji i informacji dot. BHP poprzez swoje smartfony. W każdej chwili mogą sprawdzić wymagania dotyczące bezpiecznego wykonania określonych zadań, co zwiększa ich świadomość i zgodność z przepisami.
5. Monitorowanie i analiza danych: Oprogramowanie BHP umożliwia monitorowanie zgodności z przepisami BHP i analizowanie danych, co pomaga w identyfikacji trendów i problematycznych obszarów. Dzięki temu można podejmować bardziej precyzyjne działania naprawcze i prewencyjne.
6. Wsparcie w ocenie ryzyka zawodowego: Profesjonalne oprogramowanie BHP umożliwia przeprowadzanie i dokumentowanie oceny ryzyka zawodowego, zarządzanie działaniami zmniejszającymi ryzyko i kontrolę ich realizacji, co jest kluczowe dla proaktywnego zarządzania bezpieczeństwem.
7. Współpraca i komunikacja:Platformy takie jak HSEnet wspierają komunikację między pracownikami a kierownictwem i zespołami BHP, co sprzyja lepszej współpracy i wymianie informacji.

Oprogramowanie wspomagające zarządzanie BHP – HSEnet wspiera także zgodność z międzynarodowymi standardami, takimi jak ISO 45001, poprzez zintegrowane narzędzia do monitorowania i zarządzania bezpieczeństwem pracy, co promuje kulturę bezpieczeństwa i ciągłe doskonalenie systemów BHP.

 

Nieprawidłowe zachowania pracowników są główną przyczyną wypadków przy pracy, ale dzięki odpowiednim działaniom można znacząco zmniejszyć ich liczbę. Kluczowe jest zwiększenie świadomości zagrożeń, regularne szkolenia, zmniejszenie presji czasowej oraz angażowanie pracowników w procesy związane z bezpieczeństwem pracy.

Nowoczesne oprogramowanie BHP dostępne z poziomu smartfona może odegrać kluczową rolę w budowaniu kultury bezpieczeństwa, zapewniając łatwy dostęp do informacji, możliwość raportowania zagrożeń oraz narzędzia do monitorowania i analizy danych. Dzięki tym rozwiązaniom można skutecznie zmniejszać ryzyko wypadków, tworząc bezpieczniejsze i bardziej efektywne środowisko pracy.