BBS (Behavior-Based Safety) – czyli bezpieczeństwo behawioralne

Źródło: Mateusz Cudnik

Behavior-Based Safety (BBS), czyli bezpieczeństwo behawioralne lub bezpieczeństwo oparte na zachowaniach, to podejście do zarządzania bezpieczeństwem w miejscu pracy, które koncentruje się na analizie i modyfikacji zachowań pracowników w celu poprawy ich bezpieczeństwa. Metodologia ta, bazująca na zasadach psychologii behawioralnej, ma na celu zrozumienie, jakie działania prowadzą do wypadków i incydentów, a następnie wprowadzenie strategii zmieniających te działania na bardziej bezpieczne.

Założenie bezpieczeństwa opartego na zachowaniu zostało pierwotnie opracowane na podstawie idei, że bezpieczeństwo w miejscu pracy jest wyborem lub serią wyborów i wynika z decyzji podejmowanych przez pracowników dotyczących identyfikowania i zapobiegania zagrożeniom i incydentom oraz bezpiecznego wykonywania czynności w pracy, podejmowania środków ostrożności podczas wykonywania zadań oraz poziomu świadomość dotyczącej czynników zewnętrznych, które mogą narazić pracowników na niebezpieczeństwo.

Jeśli zostaną podjęte odpowiednie środki ostrożności i przestrzegane będą zasady bezpieczeństwa, bezpieczeństwo stanie się naturalnym produktem ubocznym. Ta idea istnieje od dziesięcioleci, ale dziś wiemy, że kryje się za nią o wiele więcej.

 

Kluczowe elementy BBS

Podejście oparte na zachowaniu zakłada kilka kroków:

1. Obserwacja i analiza zachowań: Pierwszym krokiem w BBS jest systematyczne obserwowanie zachowań pracowników. Obserwacje te są przeprowadzane w sposób anonimowy i nieoceniający, co pomaga zdobyć szczere dane na temat codziennych praktyk w miejscu pracy.
2. Identyfikacja bezpiecznych i niebezpiecznych zachowań: Zebrane dane są następnie analizowane w celu zidentyfikowania zachowań, które zwiększają ryzyko wypadków oraz tych, które przyczyniają się do poprawy bezpieczeństwa. Kluczowe jest tutaj skupienie się na zachowaniach, które pracownicy mogą bezpośrednio kontrolować i zmieniać.
3. Interwencje i szkolenia: Po zidentyfikowaniu kluczowych zachowań, wprowadza się odpowiednie interwencje, które mają na celu ich modyfikację. Mogą to być szkolenia, warsztaty czy kampanie informacyjne. Ważne jest, aby pracownicy rozumieli, dlaczego dane zachowanie jest niebezpieczne i jak mogą je zmienić.
4. Feedback i monitorowanie postępów: Regularne dostarczanie informacji zwrotnej pracownikom na temat ich zachowań jest kluczowe dla sukcesu BBS. Monitorowanie postępów pozwala na ocenę efektywności wprowadzonych zmian i ich dalsze udoskonalanie.

 

Zalety podejścia BBS

• Zmniejszenie liczby wypadków: Badania pokazują, że programy BBS prowadzą do znacznego spadku liczby wypadków w miejscach pracy, co przekłada się na mniejsze straty finansowe i poprawę zdrowia pracowników.
• Zaangażowanie pracowników: Włączenie pracowników w proces poprawy bezpieczeństwa zwiększa ich zaangażowanie i świadomość na temat znaczenia bezpiecznych praktyk.
• Proaktywne podejście: bezpieczeństwo behawioralne skupia się na prewencji, a nie tylko na reakcji na wypadki. Dzięki temu można zapobiec wielu incydentom zanim do nich dojdzie.

 

Wyzwania i ograniczenia BBS

• Kultura organizacyjna: Sukces BBS wymaga wsparcia na wszystkich poziomach organizacji. Jeśli kierownictwo nie jest zaangażowane, program może nie przynieść oczekiwanych rezultatów.
• Szkolenia i zasoby: Wdrożenie programu bezpieczeństwa opartego na zachowaniu wymaga odpowiednich zasobów i szkoleń. Organizacje muszą być gotowe zainwestować czas i środki w ten proces.
• Oporność na zmiany: Pracownicy mogą być początkowo oporni wobec zmian w ich codziennych praktykach. Ważne jest, aby odpowiednio komunikować korzyści i angażować ich w proces.

 

Najczęstsze błędne przekonania na temat podejścia BBS

Pomimo długotrwałej obecności BBS w organizacjach, wciąż istnieje wiele błędnych przekonań dotyczących tego, czym jest BBS, jak najlepiej je realizować i jakie efekty może przynieść.

Obwinianie pracowników

Jednym z najczęstszych nieporozumień jest przekonanie, że BBS polega na obwinianiu pracowników za incydenty. W rzeczywistości, filozofia BBS nie skupia się na przypisywaniu winy jednostkom, lecz na zrozumieniu, jakie zachowania przyczyniają się do niebezpiecznych sytuacji i jak można je zmienić. Niestety, niektórzy menedżerowie interpretują BBS jako narzędzie do karania pracowników, co prowadzi do oporu i niechęci do współpracy. Ważne jest, aby organizacje komunikowały, że celem programu bezpieczeństwa behawioralnego jest poprawa ogólnego bezpieczeństwa, a nie wskazywanie winnych.

Przeświadczenie, że bezpieczne zachowania są oczywiste

Kolejnym nieporozumieniem jest przekonanie, że bezpieczeństwo oparte na zachowaniu zakłada, iż pracownicy automatycznie wiedzą, jakie zachowania są bezpieczne. Takie podejście jest błędne, ponieważ nawet najbardziej doświadczeni pracownicy potrzebują regularnych szkoleń, aby mieś świadomość zagrożeń w pracy i stawiać bezpieczeństwo na pierwszym miejscu. W miarę wprowadzania nowych procedur, maszyn czy technologii, zachowania związane z bezpieczeństwem muszą być identyfikowane i odpowiednio dostosowywane. BBS uwzględnia konieczność ciągłego kształcenia i dostosowywania praktyk bezpieczeństwa do zmieniających się warunków pracy.

 

Implementacja BBS w dużej firmie

Wdrożenie programu BBS w organizacji wymaga starannego planowania i zaangażowania wszystkich poziomów personelu. Proces ten można podzielić na kilka kluczowych etapów:

1. Wstępna ocena i przygotowanie: Zanim rozpoczniemy wdrażanie BBS, ważne jest, aby przeprowadzić wstępną ocenę aktualnych praktyk i kultury bezpieczeństwa w organizacji. Na tym etapie identyfikujemy główne obszary ryzyka oraz angażujemy kluczowych interesariuszy, którzy będą wspierać program.
2. Tworzenie Zespołu ds. BBS: Należy powołać zespół odpowiedzialny za wdrożenie BBS, który będzie składał się z przedstawicieli różnych działów i poziomów organizacji. Zespół ten będzie odpowiedzialny za koordynację działań, monitorowanie postępów oraz komunikowanie wyników.
3. Szkolenie i edukacja: Pracownicy muszą być odpowiednio przeszkoleni w zakresie zasad BBS oraz oczekiwanych zachowań. Szkolenia te powinny być regularnie powtarzane i aktualizowane w miarę wprowadzania nowych technologii i procedur.
4. Obserwacja i zbieranie danych: Systematyczne obserwowanie zachowań pracowników oraz zbieranie danych jest kluczowe dla sukcesu BBS. Obserwacje powinny być przeprowadzane w sposób nieoceniający, aby uzyskać wiarygodne informacje na temat codziennych praktyk.
5. Analiza i interwencje: Zebrane dane są analizowane w celu identyfikacji głównych obszarów ryzyka i niebezpiecznych zachowań. Na podstawie tych analiz wprowadza się odpowiednie interwencje, które mają na celu modyfikację niepożądanych zachowań.
6. Feedback i ciągłe doskonalenie: Regularne dostarczanie informacji zwrotnej oraz monitorowanie postępów pozwala na ciągłe doskonalenie programu BBS. Ważne jest, aby pracownicy czuli się zaangażowani i mieli możliwość zgłaszania swoich uwag i sugestii dotyczących poprawy bezpieczeństwa.

Nie skupiaj się wyłącznie na zachowaniu

Jednym z powodów, dla których BBS może być skazane na porażkę od samego początku, jest to, że firmy często polegają na BBS jako na jedynej i najważniejszej inicjatywie dotyczącej bezpieczeństwa oraz wierzą, że każdemu wypadkowi można zapobiec dzięki modyfikowaniu zachowań pracowników. Jednak w połączeniu z innymi inicjatywami bezpieczeństwa program BBS może być skuteczniejszy i odgrywać ogromną rolę pomocniczą w całym programie bezpieczeństwa w firmie.

Stosuj pozytywne wzmocnienia

Historycznie rzecz biorąc, BBS polegał na identyfikowaniu i wytykaniu negatywnych zachowań, aby uzmysłowić pracownikom prawidłowe zachowania i je eksponować. Jednak nie neguj mocy także pozytywnego wzmacniania. Zauważaj pracowników, którzy dokładają starań, aby utrzymać bezpieczne środowisko pracy.

 

Przyszłość BBS

W miarę jak technologia i metody pracy ewoluują, podejście BBS również musi się rozwijać. Coraz częściej organizacje korzystają z nowoczesnych narzędzi, takich jak specjalistyczne oprogramowanie BHP, aby jeszcze lepiej zrozumieć i modyfikować zachowania pracowników oraz nimi zarządzać. Wprowadzenie technologii takich jak czy aplikacje mobilne do zbierania danych z obserwacji może znacznie zwiększyć efektywność programów BBS.

Behavior-Based Safety, czyli bezpieczeństwo oparte na zachowaniu, to skuteczne narzędzie, które może znacznie poprawić bezpieczeństwo w miejscu pracy. Poprzez analizę i modyfikację zachowań pracowników, organizacje mogą stworzyć bardziej bezpieczne środowisko pracy, zmniejszając liczbę wypadków i incydentów. Kluczem do sukcesu jest jednak zaangażowanie na wszystkich poziomach organizacji oraz ciągłe monitorowanie i udoskonalanie wprowadzonych zmian.

Mimo licznych korzyści, BBS nie jest pozbawione wyzwań i ograniczeń. Istnieje wiele błędnych przekonań dotyczących BBS, takich jak przekonanie o obwinianiu pracowników czy założenie, że bezpieczne zachowania są oczywiste. Ważne jest, aby organizacje zrozumiały prawdziwe cele i zasady BBS, aby skutecznie je wdrożyć i utrzymać w dłuższym okresie czasu.

Wdrażając BBS, firmy mogą nie tylko poprawić bezpieczeństwo swoich pracowników, ale także stworzyć kulturę ciągłego doskonalenia i zaangażowania, co przynosi korzyści zarówno pracownikom, jak i całej organizacji.

Stosowanie podejścia BBS może być bardzo skuteczne, wszystko zależy od tego, jak wpasujesz je do swojego obecnego ekosystemu BHP.